อ.สุวิมล - นักจิตวิทยา โรงพยาบาลแมคคอร์มิค
วิธีคลายเครียดนั้นมีอยู่หลายต่อหลายวิธีด้วยกัน เชื่อว่าแต่ละคนจะมีวิธีคลายเครียดที่แตกต่างกันไป แต่วันนี้ผู้เขียนขอเสนอวิธีคลายเครียดโดยวิธีใช้จินตนาการ หลาย ๆ คน อาจจะยังไม่เคยลองใช้วิธีนี้ หลายครั้งที่ผู้เขียนได้มีโอกาสพูดคุยกับผู้ป่วยที่มีความเคลียด และได้แนะำนำ วิธีคลายเครียดโดยวิธีจิตนาการ ผู้ป่วยหลายท่านรู้สึกชอบวิธีนี้ ฉบับนี้จึงขอเสนอวิธีจิตนาการให้ผู้อ่าน ลองไปฝึกดูนะคะ
การใช้จิตนาการ ถือว่าเป็นกลวิธีอย่างหนึ่งที่ผู้มีความเครียดจะเบี่ยงเบนความสนใจจากเรื่องที่ตนเองกำลังเครียดอยู่ไปสู่ประสบการณ์เดิมในอดีตที่เคยทำให้จิตใจสงบ และเป็นสุขมาก่อน การคิดถึงอดีตที่มีความสุขหรือคิดถึงเหตุการณ์ที่ไม่อาจลืมเลือนได้ คิดถึงสถานที่ที่ทำให้ประทับใจภาพเหตุการณ์เหล่านี้ สามารถนำมาเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการผ่อนคลายได้ การใช้จิตนาการเป็นวิธีการคลายเครียดได้ชั่วคราว ไม่ใช่วิธีการแก้ปัญหาที่สาเหตุ จึงไม่เหมาะที่จะนำมาใช้บ่อย ๆ ในการจิตนาการ ต้องพยายามให้เหมือนจริงที่สุด คล้ายจะสัมผัสได้ครบทั้งภาพ รส กลิ่น เสียง และสัมผัส เพื่อจะได้เกิดอารมณ์ คล้อยตามจนรู้สึกสงบได้เหมือนอยู่ในสถานการณ์นั้นจริง ๆ
- วิธีการฝึก
ผู้ฝึกต้องเลือกภาพหรือเหตุการณ์ที่ประทับใจ จากนั้นเลือกสถานที่ที่สงบเป็นส่วนตัว ปลอดจากการถูกรบกวนจากคนอื่น หาที่นั่งที่สบายถ้าเป็นเก้าอี้ที่มีพนักพิงศรีษาด้วยจะเป็นการดีมาก หลับตาลงและสำรวจกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย แล้วผ่อนคลายอย่างรวดเร็ว แล้วเริ่มจิินตนาการถึงเหตุการณ์ที่เราคิดไว้จะต้องได้ภาพของกลิ่น สี แสง เสียง สัมผัส และ ความรู้สึกของตนเองอย่างชัดเจน เช่น
"วันหยุดพักผ่อนอยู่กับบ้าน กำลังนอนสบายห่มผ้าบนเก้าอี้โยกอยู่ที่ระเบียง มองออกไปข้างนอกเห็นฝนกำลังตกพรำ ๆ เม็ดฝนกำลงตกกระทบกับดอกไม้ที่ปลูกไว้ ได้กลิ่นถึงไอดิน กลิ่นอากาศที่เย็น สดชื่นจิบกาแฟร้อน ๆ ที่กำลังหอมกรุ่นของเนื้อกาแฟ ทำให้ฉันรู้สึกสดชื่นเบิกบาน จนไม่อาจลืมเลือนวันที่แสนสุขนั้นได้เลย"
"เช้าวันหนึ่งในฤดูหนาวของเดือนธันวาคมที่มีแสงแดดอ่อน ๆ และท้องฟ้าสีครามกระจ่าง ฉันยืนอยู่หน้าบ้านพักในรีสอร์ทแห่งหนึ่งในหุบเขา มองดอกไม้ที่กำลังบานสะพรั่ง ดอกสีขาวสะพรั่งกำลังชูช่อไสวพลิ้ว ตามสายลมหนาวที่พัดโชยมาแผ่ว ๆ อากาศที่หนาวเย็น สด สะอาดและบริสุทธิ์ตามธรรมชาติ ปะทะผิวกายของฉันคละเคล้าไปกับกลิ่นหอมรวยรินของดอกไม้ ทำให้ฉันรู้สึกเบิกบาน"
- ข้อควรระวัง
การใช้จินตนาการอาจจะใช้ไม่ได้เป็นผลสำเร็จสำหรับทุกคน เนื่องจากบางคนไม่สามารถสร้างภาพในจินตนาการได้ เพราะมีความเครียดอยู่ในใจจนไม่สามารถคิดถึงเรื่องที่มีความสุขได้ ความเครียดอาจทำให้เกิดความคิดเชิงลบไปเสียหมด ซึ่งอาจจะต้องค้นหาว่าเครียดของตนเองเหมาะสมกับวิธีไหน
อ้างอิงจาก : คู่มือการดำเนินงานในคลินิกคลายเครียด กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข
